Diabetes Mellitus (Şeker Hastalığı)
Hastalığın nedeni nedir ?
Pankreas bezinin vücudun ihtiyacı olan insülini yeteri kadar salgılayamaması sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Genetik faktörler, adrenokortikotropik, östrojen ve progesteron gibi hormonların fazlalığı da insülin metabolizmasına etki ederek glikoz ve insülin arasındaki dengenin bozulmasına neden olabilir.
Hastalık nasıl gelişir ?
İnsülin vücudun glikoz mekanizmasında rol oynayan hormondur. Karbonhidrat, yağ ve proteinler ile alınan glikoz barsaklardan emildikten sonra karaciğerde glikojen halinde depolanır ve gerektiğinde kana glikoz olarak verilir. Bu mekanizmada insülinin eksikliği durumunda kanda glikoz miktarı yükselir.
Hastalığın orta yaşlı veya yaşlı köpeklerde, çoğunlukla da dişi köpeklerde şekillenme oranı daha yüksektir. Hastalık üç şekilde sınıflandırılmaktadır. Bunlar;
Tip 1; Pankreasta insülinin salgılanmasıyla görevli betahücrelerinin yetersizliğine bağlı olarak insülin salgılanmasının azlığına bağlıdır. Genetik faktörler nedeniyle şekillenme olasılığı yüksektir.
Tip 2; Pankreasta insülin salgılanması vardır ancak kanda glikoz düzeyinin yükselmesi söz konusudur. Buna bağlı olarak yükselen glikoz düzeyi beta hücrelerini uyararak daha fazla insülin salınmasına neden olmaktadır. Zamanla artan uyarılar nedeniyle beta hücrelerin insülin salgısının azalması sonucu oluşmaktadır. Şişman köpeklerde görülme oranı daha yüksektir.
Tip 3; Bu tip diabet oluşumunda klinik belirtiler olmaksızın kanda şeker seviyesinin yükselmesi söz konusudur. Pankreas beta hücrelerinde dejenerasyona bağlı olarak şekillenmektedir. Trauma, enfeksiyon, neoplaziler gibi akut pankreatite neden olan etkenlerin varlığında görülme oranı yüksektir.
Şeker hastalığının, özellikle gizli şeker (Tip 3) oluşumunda genetik faktörler önemli rol oynamaktadır. Golden retriever, keeshound gibi ırklarda kalıtsal olarak şekillenebildiği gibi, minyatür poodle, dachshund ve terrier ırkı köpeklerde genetik olarak hastalığa yatkındır.
Hastalığın belirtileri nelerdir ?
Klinik olarak hastalığın ilk görülen spesifik belirtileri, fazla idrar yapma, çok su içme ve aşırı yeme isteğine rağmen zayıflamadır.
Aşırı su kaybına bağlı olarak dehidrasyon şekillenir ve çabuk yorulmalar başlar. Şiddetli dehidrasyon olan durumlarda beyin hücrelerininde dehidre olmasına bağlı olarak sinir sistemine ait bozukluklar ve depresyon görülebileceği gibi üremi, pankreatitis ve karaciğer problemleri gibi komplikasyonların şekillendiği durumlarda iştahsızlık, kusma, ishal, zayıflama, derin hızlı solunum ve koma oluşabilmektedir.
Karaciğerde hasarın fazla olduğu durumlarda sarılık ve karın bölgesinde sancı görülebilir.
Ayrıca köpeklerde her iki gözde yavaş ilerleyen bir katarakt gelişimi ve zamanla körlük oluşması, ağızda ve idrarda aseton kokusu yanında iyileşmeyen deri lezyonları da diabetin spesifik belirtilerindendir.
Hastalığın ilerlemiş durumlarında nefritis, pnömoni, aşırı zayıflama ve şeker koması oluşmasına bağlı olarak ölüm şekillenebilir.
Nasıl önlem alabiliriz ?
Köpeklerde aşırı su içme ve sık idrara çıkma çoğunlukla önemli bir hastalığın habercisidir. Böyle bir durumla karşılaştığınızda hemen veteriner hekiminizle görüşerek bilgi alınız.
Şeker hastası köpeklerin bakımı oldukca zordur ve çok dikkat gerektirir. Hastaların yaşamı sık kontrollere ve sıkı bir bakıma bağlıdır. Bu nedenle veteriner hekiminizin hastalık hakkında vereceği bilgilere ve tedaviye tamamen bağlı kalmalısınız. Aksi takdirde bir çok komplikasyon sonucu hastanızın yaşam kalitesinin hızla düştüğüne şahit olabilirsiniz.
Sonuç
Hastalık aylar ve yıllar boyu klinik semptomlar görülmeden sürebileceği gibi aşırı dehidrasyon, kaşeksi ve koma sonucu ani ölümler de şekillenebilir.
Hastalığın tedavisi ömür boyu süren diet ve insülin tedavisi ile mümkündür.