Emphysema (Anfizem)
Hastalığın nedeni nedir?
Alveollerdeki fibrin yapının esnekliğini kaybetmesi nedeniyle solunum sırasında akciğerlere alınan havanın geri çıkışının sağlanamaması sonucunda lobların kısmen kollabe olması ve görev yapamaması ile karekterize olan hastalığın oluşumunda birincil neden akciğere hava giriş çıkışı sırasında oluşan aksamalardır.
Özellikle giren havanın çıkışını engelleyen ödem, allerjik reaksiyonlar, bronş spazmı, larenks daralması, kronik bronşitisler, sürekli öksürmeye neden olan sorunlar ve bronkopnömoniler nedeniyle akciğer amfizemi oluşabilir.
Köpeklerde özellikle kronik bronşitis, hastalığın oluşumunda ve ilerlemesinde etkin rol oynar.
Aşırı havlama, sürekli öksürüğe neden olan hastalıklar, aşırı egzersiz ve koşturmalar ve akciğer parazitleri amfizem oluşumunu kolaylaştıran diğer faktörlerdir.
Hastalığın gelişimi nasıldır?
Hastalık, akciğerde oluşum bölgesine göre alveoler ve intersitiyel anfizem olarak şekillenebilir ve akut veya kronik olarak gelişim gösterebilir. Köpekler de genellikle alveoler amfizem formunda görülmektedir.
Akut anfizemin oluşumu ve klinik bulgularının görülmesi ani olarak şekillenir ve neden olan sebep kaldırıldığında veya müdahale edildiğinde kısa sürede normale dönebilir.
Ancak kronik olarak şekillenen durumlarda hastalığın neden olduğu akciğer hasarı daha kalıcı olabileceğinden gelişim çoğunlukla kötü seyirlidir. Kronik amfizemde alveollerin aşırı derecede genişlemesi ve buna bağlı olarak alveol duvarlarının bütünlüğünün bozulması söz konusudur.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Hastalığın akut veya kronik seyrine göre farklı bulgular görülebilir.
Akut amfizem de en belirgin bulgu ağızdan soluma ve özellikle soluk verme sırasında güçlüktür. Solunum güçlüğü ve göğüs kafesinde oluşan basıncı azaltmak amacıyla ayakları açık bir şekilde duruş gözlenebilir. Ayrıca öksürük ve oksijen yetersizliğine bağlı olarak mukozalarda siyanoz (dil ve dişetlerinde gri-siyah görünüm) görülebilen bulgulardandır.
Kronik amfizem de de en belirgin bulgu soluk verme esnasında ki güçlüktür. Akciğer dokularında ve alveollerde şekillenen genişleme nedeniyle solunan havanın geri dışarıya verilmesi oldukça güçtür ve çoğunlukla karın kaslarını da kullanarak ikinci bir soluk verme hareketi görülebilir.
Sık solumaya bağlı olarak kalp atım sayısında (taşikardi), nabız ve beden ısısında artış da gözlenebilebilir.
Halsizlik ve egzersizler sırasında çabuk yorulma gibi efor kayıpları da amfizemli köpeklerde görülebilen tipik klinik belirtilerdendir.
Radyoğrafi ile akciğerlerdeki hasarlı bölgeler kolaylıkla tespit edilebilir.
Kronik amfizem de hastalığın ilerlemesi kalpte bazı deformasyonların şekillenmesine neden olabilir. Özellikle sağ kalp kapağı hypertofisinin şekillenmesi ölüm nedeni olabilmektedir.
Sonuç
Amfizem olaylarında istirahat ve solunumu rahatlatıcı destek tedaviler dışında uygulanabilen spesifik tedaviler olmadığından hastalığa neden olan etkenleri ve hazırlayıcı faktörlere karşı önlem almak ve hastalığın başlangıcında veteriner hekiminizle irtibat kurmak hastalığın ilerlemesini önlemek yönünden faydalıdır.