Epulis
Hastalığın nedeni nedir?
Diş eti mukozasından ve periosttan köken alan tümörlere epulis denilir. Epulisler diş eti ve çenenin alveoler uzantıları ile ilgili sert yapılı tümöral kitlelerdir. Oluşmasına neden olan en büyük faktör genetik nedenler ve bireysel yapıdır. Diş etinde çeşitli nedenlerle oluşan hasarlara bağlı olarakta gelişebilir. Özellikle tartarın neden olduğu irkiltiler oluşumunu kolaylaştıran önemli bir faktördür.
Hastalık hangi ırklarda daha fazla görülür?
Hastalığa genetik yatkınlığı olan ırkların başında Boxer’lar gelir. Ayrıca Golden retriever ve Cocker spaniel ırkı köpeklerde de sık görülür. Ancak tüm ırklarda görülebilen tümöral oluşumlardır.
Hastalığın gelişimi nasıldır?
Epulisler, genellikle periosttan köken alır ve diş etlerinin iltihabik reaksiyonlarına bağlı olarak gelişir. Epulisleri diş etlerinin hypertrofisi (aşırı büyüme) olarak tanımlamakta mümkündür.
Üç histolojik türü vardır. Bunlar;
Fibramatöz Epulis
Ossifiye Epulis
Akantamatöz Epulis
Fibromatöz ve kemikleşmiş epulisler iyi huyludur.
Akantamatöz epulisler ise alt çene ya da üst çenekemiğinin orta bölümlerindeki diş etinde genellikle orta yaş ve üstü dişi köpeklerde görülen kötü huylu tümörlerdir.
Fibramotöz ve kemikleşmiş epulisler genellikle diş etlerinde hypertrofi ile başlar. Zengin bir damarlaşmaya sahip olan bu tümörler görünüm olarak granülasyon dokusuna benzer. Pembe renkli ve sapsızdır ve zamanla büyüyebilir. Ayrıca ossifiye yapıda olanlarda sertleşme de görülmektedir. Boxer ırkı köpekler de bu türde olan epulislere oldukça sık rastlanılmaktadır.
Akantamatöz epulisler nadir olarak şekillenir. Genellikle orta yaş ve üzerindeki köpeklerde görülen bu tümörler başlangıçta kabartı şeklinde küçük üremeler halindedir. Zamanla büyüyerek bir karnıbahar görünümü alabilen bu tümörler yayılmacı bir karakterdedir. Derin çevre dokulara hatta kemik dokuya dahi yayılabilen bu kötü huylu tümörler bölgesel lenf yumrularında metastaz yapabilir.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Klinik olarak görülen ilk belirtiler salya artışı ve kötü kokudur. Diş etlerinde kızarıklık ve kanama gibi belirtilerde görülebilen ilk bulgulardır. Ancak zamanla diş etlerinde pembe renkli sapsız üremeler büyüyerek belirgin hale gelir. Genellikle köpek dişi ve öğütücü dişler hizasında şekillenen tümörün büyümesiyle birlikte yeme ve çiğneme güçlükleri belirginleşir. Ayrıca dişlerde düzensizlik, diş dökülmeleri ve ülserasyonlarda görülebilen diğer belirtilerdir.
Tedavide gecikilirse yüzde şekilsel olarak ciddi bozulmalar yanında çiğneme ve mekaniksel çene bozukluklarına da neden olabilir.
Sonuç
Epulisler çoğunlukla iyi karakterli ancak kolay nüksedebilen tümörlerdir. Tedavisi başlangıçta medikal olark yapılabilse de ilerlemiş vakalarda operatif müdahale zorunludur. Özellikle metastaz karakterli olanlarda çevre dokuların iyi temizlenmesine ve metastaz olabilecek sistemik organların muayenesine önem verilmelidir.