Dişi Köpeklerde Abortus Problemi
Normal bir gebelik sırasında çeşitli nedenlere bağlı olarak yavrunun vaktinden önce uterus dışına çıkmasına yavru atma yani abortus denilir. Erken doğum olaylarını yavru atma olarak değerlendirmemek gerekir çünkü erken doğum olaylarında yavrunun yaşama şansı vardır. Ancak yavru atma olaylarında yavrunun ölümü ve sonra atılması söz konusu olduğundan yavrunun yaşama olasılığı yoktur. Uterus içinde ölen yavru vücut tarafından yabancı cisim gibi değerlendirilir ve dışarı atılır.
Yavru atma herhangi bir nedenle gebeliğin ilk dönemlerinde olabileceği gibi daha ileri dönemlerde de şekillenebilir. Bu nedenle de “şu dönemde yavru atma olayları olur” gibi bir sınırlama yapmak mümkün değildir. Bazen yavru atmaların farkına varılmayabilir ve hayvanın hamile kalmadığı düşünülür. Özellikle gebeliğin tam olarak tanısının konulamadığı erken devrelerde şekillenen abortus olaylarını belirlemek genellikle atılan yavruların anne tarafından yenilmesi nedeniyle mümkün olmayabilir. Bazende hamileliğin erken dönemlerinde yavruların herhangi bir nedenle ölümü halinde yavru vücut tarafından rezorbe edilebilir ve herhangi bir belirti görülemeyebilir. İleri hamilelik durumlarında rezorbsiyon güçtür ve genellikle abort şekillenir.
Abortusları oluşum nedenlerine göre ;
Enfeksiyöz yavru atmalar,
Enfeksiyöz olmayan yavru atmalar olarak gruplandırılabiliriz.
Enfeksiyöz yavru atmalar
Hamile köpeklerde her hangi bir hastalığın etkisi ile şekillenen sistemik bozukluğa bağlı olabileceği gibi uterusta şekillenen enfeksiyona bağlı olarakta gelişebilir.
Köpeklerde Salmonella, E.coli, Cmphylobacter, Toxoplasma gondi ve Brucella canis gibi bakteriyel veya Dıstemper, Parainfluensa gibi viral enfeksiyonlar yavru atmaya neden olabilirler.
Yüksek beden ısısı, anemi ve dehidrasyon ile seyreden ve genel durumun bozulduğu sistemik hastalıklar sırasında da yavru atmalar şekillenebilir.
Enfeksiyöz olmayan yavru atmalar
Bu tür yavru atmaların belirgin bir sebebi yoktur. Yaralanma, sert darbe, düşme vb. bir nedene bağlı olarak yavrunun ölmesi, bazende uterustaki bir anomalinin varlığına bağlı olarak yavru gelişiminin durması nedeniyle abortus şekillenebilir. Ayrıca hormonal yetersizlikler, diabetes mellitus gibi endokrin sistemle ilgili bozukluklar, vitamin yetersizlikleri ve beslenme bozukluklarına bağlı olarakta abortuslar görülebilir.
Gebeliğin ilerleyen dönemlerinde iştahsızlık, kusma, beden ısısında artma, durgunluk ve abdominal kontraksiyonlar görülmesi abortustan şüphe edilmesine neden olur. Abortuslar da elbetteki en belirgin semptom ölü yavrunun görülmesidir. Ayrıca vajinal akıntıda önemli bir bulgudur.
Böyle bir durumda vakit kaybetmeden veteriner hekiminize gitmelisiniz ve gebeliğin gelişimi hakkında bilgi almalısınız. Bu amaçla yapılacak ultrasonografik bakılar hem yavru hemde annedeki gelişim ve bozukluklar hakkında daha kesin bilgi verebilir. Yavru atma şüphesi olan köpeklerde uterustaki yavruların canlı olduğu tespit edildikten sonra hareketler kısıtlanarak gebeliğin devamına çalışılabilir ve zorunlu olmadıkça medikal bir tedaviden kaçınılmalıdır.
Eğer yavru atıldı ise uterusun pyometra veya mumufiye yavru yönünden muayeneleri yapılmalı ve gerekli tedaviler uygulanmalıdır. Uterus içinde atılamayan mumifiye yavruların varlığı gibi bir durum söz konusu ise operatif müdahale gerekebilir. Eğer gebe kalması istenmiyorsa uterus tamamen alınabilir. Ancak tekrar yavru almak isteniyorsa enfeksiyona bağlı bir problem olup olmadığı tespit edilmeli ve tedavisi yapılmalıdır aksi halde tekrarlayan abortuslar kaçınılmaz olabilir.
Brucella ve Toxoplazma gibi bir durumun varlığının tespiti ancak serolojik testler ile yapılabilir. Böyle bir durum tespit edildi ise özellikle Brucella varlığında tekrar çiftleştirmekten özellikle kaçınılmalıdır.