Metritis (Rahim Yangısı)
Hastalığın tanımı
Uterusun yangısına metritis denilir. Köpekler de oldukça sıklıkla rastlanılan bir hastalıktır.
Yangı uterus mukozasında değişik katmanlarda oluşabilir ve bu yerleştiği katmanlara göre farklı isimler alır.
Uterus iç tabakasında (endometrium tabakası) yerleşmiş ise endometritis,
Kas tabakasında yerleşmiş ise myometritis,
Uterusun tüm katlarına yerleşmiş ise metritis,
Uterusun dış katında (seroza) yerleşmiş ise perimetritis adını alır.
Yangının ilerlemesi ve kronik endometritisle birlikte uterus içinde iltihap toplanması durumu da pyometra olarak adlandırılır.
Tüm bu tanımlamalara karşın veteriner hekimler tarafından genel olarak uterusun yangılanması metritis, ilerleyip kronik irinli bir hal alması ise pyometra olarak adlandırılır.
Hastalığın nedeni nedir?
Metritisin nedenleri çok çeşitlidir. Uterusta kistik bir üreme nedeniyle gelişebileceği gibi kızgınlığı baskılamak amacıyla uygulanan hormon tedavilerin bir yan etkisi olarakda gelişebilir. Her iki durumdada uterus bezlerinde bakterilerin üremesine uygun olan bir sekresyon artışı vardır.
Ayrıca uterusun bakteriyel kontaminasyonuda metritise neden olabilir. Bu tür olaylar genellikle vajinal kaynaklıdır. Var olan vajinitisin uterusa yayılması özellikle östrus döneminde cervix’in aralanmasıyla olur. Bu dönemde uygulanan hormon uterusun bu bakrerilere karşı koyma gücünü azaltır.
Özellikle yaşlı köpeklerde ve uterustaki herhangi bir problemin varlığında uterusun bakterilere karşı koyma gücü azalır.
Hiç yavru yapmamış köpeklerde de metritis görülebilir ve bunun nedenleri tam olarak bilinmemektedir. Genel olarak metritislerin oluşumunda bakteriler, hormonlar ve kistik oluşumlar rol oynar.
Hastalığın belirtileri nelerdir?
Metritisler; akut ve kronik olarak ikiye ayrılabilir.
Metritiste bulguların ilk görülme zamanı östrus (kızgınlık) döneminden ortalama 4-6 hafta sonra olabilecegi gibi bu süreç köpeğin yaşına, enfeksiyonun şiddetine, cervixin kapanmasına, uterusun durumuna bağlı olarak daha uzun olabilir.
Bazı klinik belirtiler geç görülebileceği gibi hiç görülmeyebilirde. Örneğin uterus içi iltihapla dolu olmasına karşın hiç akıntı olmayabilir. Bu durumda teşhis koyabilmek oldukca güçtür ve bu nedenlede ani toksikasyonlar, şok ve ölümler şekillenebilir.
Pyometra vakaları genellikle böbrek sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Böbreklerdeki bozukluklara bağlı olarak üremi,poliüri,polydipsi, proteinuri görülebilir.
Ayrıca pyometralı bir köpekte ovaryumda kalıcı bir corpus luteum geliştiğinden normal siklus faaliyetleri görülmez.
Septik metritis olayları şiddetli ve öldürücü olabilir. Genellikle doğum sonrası yavru zarlarının atılamaması ve uterusun hormonal nedenlere bağlı olarak tonusunun azalması ile gelişir. Septik metritislerde bakteriler daha patojendir. Toksinlerin kana karışmasıyla hızla gelişen bir toksemi söz konusudur ve uterustan kötü kokulu sulu kırmızı bir akıntı gelir. İştahsızlık, durgunluk ve depresyon göze çarpar. Nabız sayısı artmıştır ancak hafif bir nabız hissedilir. Beden ısısı yüksektir. Ancak ilerlemiş olaylarda bazen beden ısısı normal olarak ölçülebilir.
Metritisli köpeklerde genellikle hastalığın ilerlemiş dönemlerinde karın şişkin ve gergindir.
Sonuç
Kesin bir teşhis için klinik bulgular yanında idrar ve kan tahlili , abdominal bölgenin röntgen ve ultrasonografik bakısının yapılması gereklidir.
Veteriner hekiminizin uygun gördüğü bir ilaç ve hormon tedavisi ile geçici bir iyileşme sağlanabilir. Ancak köpeklerde en sağlıklı yöntem ovariohysterectomidir.
Yaşlı köpeklerde operasyon daha riskli olabilir. Bu nedenle klinik bulguların tespiti ve kesin tanı konulduktan sonra hastalığın gelişimine göre (toksemi gibi acil bir durum söz konusu değilse) kısa bir süre parenteral yolla destekleyici tedavilerin uygulanmasını takiben operasyon yapılması daha faydalı olacaktır.
Eğer medikal tedavi yolu seçilmiş ise, veteriner hekiminiz tarafından uygun tedaviler yapılarak tam bir iyileşme sağlandıktan sonra, nüksleri önlemek amacı ile, ilk östrus döneminde köpeklerin çiftleştirilerek gebe kalmasını sağlamak yararlıdır.